BİR OLAYIN TARİH OLABİLMESİNİN ŞARTLARI= 1-Zamanı bilinmeli 2-Yeri bilinmeli 3-Sebebi bilinmeli 4-Sonucu bilinmeli 5-Olay zamanda yayılma yapmalı 6- Olay mekanda –yerde yayılma yapmalı OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞU= *Osmanlılar Oğuzların Bozok kolunun *Kayı boyundandırlar. *Kayı Boyu 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya geldi. *Kayı güç ve kudret demektir. *Kayıların damgası iki ok arasında gerilmiş bir yaydır. *Osmanlılar 1299 yılında Osman Bey tarafından Söğüt’te kurulmuştur. OSMAN BEY DÖNEMİ 1281-1326= *Amacı: Bursa’yı ele geçirmek. KOYUNHİSAR SAVAŞI (Bafeon Savaşı)= *Tarihi: 1302 *Tarafları: Osmanlılar X Bizans *Sebep: Bizans’ın Osmanlı ilerleyişini durdurmak istemesi *Sonuç: İzmit yolu Türklere açıldı. *Önem: İlk Osmanlı-Bizans savaşıdır. ORHAN BEY DÖNEMİ (1326-1362)= *Amacı: Balkanlara yayılmak (Orhan Bey babasının Bizans’a karşı yürüttüğü yayılma siyasetini aynen devam ettirdi.) *Orhan Bey döneminde Bursa fethedildi ve beyliğin merkezi oldu. İpek sanayinin merkezi olan Bursa’nın fethi ile hazineye önemli bir gelir kaydedildi. MALTEPE ( PELEKANON) SAVAŞI= *Tarihi: 1329 *Taraflar: Osmanlı X Bizans *Sebep: 1-Bizans’ın Osmanlıların İznik kuşatmasını sonuçsuz bırakmak istemesi. 2- Bizans’ın Türk kuvvetlerinin İstanbul Boğazı’na yaklaşmalarını önlemek istemesi Sonuç: İznik yolu Türklere açıldı. OSMANLILARIN RUMELİ’DEKİ İSKAN= SİYASETİ (İstimalet politikası)’NİN *AMACI: İstimalet sisteminin amacı fethedilen yerlerde Türk nüfusunu arttırmak ve Türk kültürünü yaymaktı. *Osmanlılara kendi isteği ile katılan beylikler: 1Karesioğulları 2Germiyanoğulları *Osmanlılara ilk katılan beylik: Karesioğulları *Osmanlılara son katılan beylik:Ramazanoğulları *Osmanlıları en çok uğraştıran beylik: Karamanoğulları KARESİ BEYLİĞİ’NİN OSMANLILARA KATILMASININ ÖNEMİ= 1-Karesi beyliği Osmanlıların aldığı ilk beyliktir. 2-Karesi donanması ve donanma komutanları Osmanlıların emrine girdi. 3-Karesi donanması ile Osmanlılar Rumeli’ye geçtiler. ÇİMPE KALESİ : *Çimpe kalesi Osmanlıların Rumeli’deki ilk askeri üssüdür. Çimpe Kalesi Bizans’ın Osmanlı yardımlarına karşı Osmanlılara verdiği bir hediyedir. Bizans imp. Çimpe’yi geri almak için para teklif ettiyse de Osmanlılar vermediler. I.MURAT ( HÜDAVENDİGAR) DÖNEMİ ( 1362-1389)= *Amacı: Balkanlara kesin olarak yerleşmek SIRP SINDIĞI SAVAŞI= *Tarih:1364 *Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar ( Sırp Bulgar Eflak Bosna Macar beyleri) *Sebep: Filipe ve Edirne’nin Osmanlılara teslim olması. *Sonuç: 1-Balkanlardaki Türk ilerleyişi devam etti. 2-Balkanlardaki Macar etkisi kırıldı. *Önemi: 1-İlk Osmanlı-Haçlı savaşıdır. 2- Savaş sonunda Osmanlılar’ın başkenti Bursa’dan Edirne’ye taşındı. PLOŞNİK BOZGUNU= *1387 yılında Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Ploşnik’te Sırp ve Boşnak kuvvetleri tarafından imha edildi. Ploşnik Bozgunu I.Kosova Savaşı’nın sebebidir. I.KOSOVA SAVAŞI= *Tarihi: 1389 *Taraflar: Osmanlı X Haçlılar (Sırp Boşnak Macar Eflak Arnavut Leh Çek kuvvetleri) *Sebep: Haçlıların Ploşnik bozgununda Osmanlıları yenmesi onlara cesaret vermişti. *Sonuç: Balkanların Türk toprağı olduğu ispatlandı. *Önemi:1-I.Kosova Savaşı Balkanlarda tutunabilmek için yaptığımız savaşların en büyüklerindendir. 2-I.Murat savaş meydanını gezerken bir Sırplı tarafından şehit edildi. 3-I.Murad’ın oğlu Bayezid bu savaşta gösterdiği ustalık ve çabukluk sebebiyle Yıldırım unvanını aldı. 4- Savaş Balkan Yarımadası’nın geleceğini belirlemiştir. I.BAYEZİD ( YILDIRIM ) DÖNEMİ (1389-1403)= *Amacı: Anadolu’da Türk birliğini kurmak *Yıldırım Bayezid devrinde Osmanlılar ilk kez İstanbul’u kuşattılar. Yıldırım İstanbul’u 2 kez kuşatmış sonuç alamamıştır. *Yıldırım Bayezid devleti içinde bulunduğu güç durumdan kurtarmak ve ekonomik gelişmeyi sağlamak için Venedik tüccarlarına imtiyazlar (kapitülasyonlar) verdi. Hayatı boyunca Venedik tüccarlarını himaye etmeyi kabul etti. Ayrıca Venedikliler Osmanlı topraklarında serbestçe ticaret yapacaklar ve vergi vereceklerdi. *Yıldırım Bayezid savaş meydanında padişah olan ilk ve son Osmanlı padişahıdır. *Yıldırım Bayezid düşmana esir düşen ilk ve son Osmanlı padişahıdır. ANADOLU HİSARI (GÜZELCE HİSAR)= *1397 tarihinde Yıldırım Bayezid tarafından İstanbul Boğazı’nı denetlemek ve İstanbul kuşatmalarında Bizans’a Karadeniz’den yardım gelmesini engellemek amacı ile yaptırılmıştır NİĞBOLU SAVAŞI= *Tarihi:1396 *Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar (Macar kralı komutasındaki Haçlı ordusu) *Sebep: Osmanlıların İstanbul’u kuşatmaları. Sonuç: Bulgaristan tamamen Osmanlı topraklarına katıldı. *Önemi: Savaşta çok fazla ganimet elde edildi. Bu ganimetle Osmanlılar bir çok eser inşa ettirdiler. Bursa Ulu Cami bunlardan biridir. *Osmanlı-Karaman rekabetinin ana sebebi: *İki devletin de kendilerini Türkiye Selçuklularının mirasçısı saymaları bu rekabetin ana sebebidir. ANADOLU’DA SİYASİ BİRLİĞİN KURULMASI İÇİN SAVAŞMADAN YAPILAN ÇALIŞMALAR= 1-I.Murat Germiyanoğlu Süleyman Şah’ın kızı ile oğlu Yıldırım Bayezid’i evlendirdi. Devlet Hatun çeyiz olarak Kütahya Tavşanlı Emet ve Simav’ı getirdi. 2-I.Murat kızını Karamanoğlu Alaeddin Ali Bey ile evlendirdi. 3-I.Murat Hamitoğullarından Akşehir Beyşehir Seydişehir Yalvaç ve Isparta’yı 80 bin altın karşılığında satın aldı. 4- Sivas hakimi Kadı Burhanettin ölünce Sivas halkı şehri Osmanlılara teslim etti. ANKARA SAVAŞI= *Tarih: 28 Temmuz 1402 *Taraflar: Yıldırım Bayezid X Timur *Sebep: 1-Yıldırım Bayezid ile Timur arasındaki üstünlük mücadelesi 2-Yıldırım Bayezid’in doğuya doğru genişlemesi Timur’un hoşuna gitmemişti. *Sonuç:1-Bizans’ın alınması 50 yıl gecikti. 2-Osmanlıların Balkanlardaki ilerleyişi durdu. Arnavutluk boşaltıldı. 3-Yıldırım Bayezid tarafından kurulan Anadolu birliği bozuldu. Çünkü Timur Anadolu beyliklerine bağımsızlıklarını geri verdi. 4-Timur Osmanlı topraklarını Yıldırım’ın oğulları arasında paylaştırdı. Böylece Osmanlı Devleti parçalandı.5-Yıldırım Bayezid Timur’a esir düştü. Esarete dayanamayıp kısa sürede öldü.6- Osmanlı Devleti’nin gelişmesi 50 yıl gecikti. 7-Fetret devri başladı. FETRET DEVRİ ( 1402-1413)= *Yıldırım Bayezid’in Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilmesi ile başlayan ve Çelebi Mehmet’in hükümdar olmasına kadar geçen 11 yıllık saltanat karışıklığına Osmanlı tarihinde Fetret devri adı verilir. Fetret devrine Timur’un Osmanlı ülkesini Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında paylaştırması sebep olmuştur. ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ (1413-1421)= *Amacı:Anadolu birliğini yeniden sağlayarak devleti güçlendirmek. *Çelebi Mehmet Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu sayılır. II.MURAT DÖNEMİ (1421-1444/ 1446-1451)= *Amacı: Balkanlarda Osmanlı aleyhine bozulan dengeyi yeniden sağlamak. *II.Murat kuruluş döneminin son padişahıdır. *II.Murat Türkçe’ye çok önem vermiştir. Devletin resmi kayıtları II.Murat’tan itibaren Türkçe tutulmuştur. EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI= *Tarih:1444 *Taraflar:Osmanlı- Macar+Sırp *En önemli maddesi: İki taraf birbirleriyle 10 yıl savaşmayacaklar.( II.Murad bu maddeyi antlaşmaya koyarak tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmed’e bırakmak istiyordu. 10 sene sonra II.Mehmed savaşacak yaşa gelecekti.) VARNA SAVAŞI= *Tarih:1444 *Taraflar: Osmanlı X Haçlılar (Macar Erdel Eflak Leh Venedik Sırp Alman) *Sebep: Osmanlı tahtına 12 yaşındaki II.Mehmed’in geçmesi. *Sonuç:1-Hıristiyanların Osmanlıları Avrupa’dan atma ümitleri sona erdi. 2- Bizans’ın kaderi belirlendi. 3-Balkanlarda 500 yıl sürecek Osmanlı hakimiyeti başladı Rumeli’de kesin olarak Türk egemenliği sağlandı. II.KOSAVA SAVAŞI= *Tarih:1448 *Taraflar:Osmanlı X Haçlılar ( Macar Erdel Eflak Alman) *Sebep: Haçlılar Varna yenilgisinin izlerini silmek istediler. 2- Türk düşmanı Hunyadi Yanoş’un Macar kralı olup Haçlıların yardımı ile Osmanlılara saldırmak istemesi. Sonuç1-Avrupalı ülkeler saldırıdan savunmaya geçtiler. Haçlılar bir daha Türklere saldırmaya cesaret edemediler. (1683 tarihine kadar) 2-Bu zafer Türklerin kesin olarak Balkanlara yerleşmesini sağlamıştır.3-Eflak yeniden Osmanlılara tabi oldu. 4-Bulgaristan ve Kuzey Yunanistan Osmanlı yönetimine girdi. Bu bölgelere Anadolu’dan getirilen göçmenler yerleştirildi ve özellikle Bulgaristan hızla Türkleşti *Tarih: 1514 *Taraflar: Yavuz SS X Şah İsmail (Safeviler) *Sebep:Şah İsmail’in Şii mezhebini Osmanlı topraklarında yaymak istemesi Sonuç:1-Doğu Anadolu Osmanlı idaresi altına girdi. 2-Dulkadiroğlu beyliğine son verildi ve toprakları Osmanlı hakimiyetine girdi. 3-Tebriz-Halep Tebriz-Bursa ipek yolu Osmanlı kontrolüne geçti. 3- Şah İsmail hazinesini bırakarak kaçtığı için Osmanlılar büyük ganimet elde ettiler. 4-Şiiliğin Anadolu’da yayılması geçici olarak önlenmiştir. Önemi:Savaş Osmanlı ateşli silahlarının üstünlüğünü göstermiştir. MISIR SEFERİ 1-MERCİDABIK SAVAŞI= *Tarih:1516 *Taraflar:Osmanlılar X Memlukler *Sebep: 1-İslam dünyasının liderliği için Yavuz Sultan Selim halifeliği Memlukler’den almalıydı. 2-Mısır alınırsa Baharat yolu Osmanlıların eline geçecek ve Avrupa ülkeleri ekonomik yönden osmanlılara bağlanacaktı. *Sonuç: 1-Suriye Filistin ve Lübnan Osmanlıların eline geçti. 2-Mısır yolu Osmanlılara açıldı. 3- Ramazanoğulları Osmanlılara katıldı. 4- Kansu Gavri öldürüldü. 2-RİDANİYE SAVAŞI: *Tarih:1517 *Taraflar: Osmanlı X Memlukler *Sebep: Yavuz Sultan Selim’in Memluklere son darbeyi vurmak istemesi *Sonuç: Kahire fethedildi ve Memluk Devleti sona erdi. MISIR SEFERİ’NİN SONUÇLARI: 1-Mısır Suriye FilistinLübnan ve Hicaz bölgesi Osmanlı topraklarına katıldı. 2- Kutsal emanetler Mekke ve Medine’nin anahtarları Osmanlılara teslim edildi. Halifelik Osmanlılara geçti. (Osmanlı padişahları 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’na kadar bu unvanı kullanmadılar.) 3- Baharat ticaret yolu Osmanlılara geçti. (Ancak coğrafi keşiflerin yapılmasından dolayı Osmanlılar Baharat yolundan istedikleri gibi faydalanamamışlardır.) 4-Mısır seferi sonunda Osmanlı hazinesi tamamiyle doldu. 5-Venedikliler Kıbrıs için Memluklere verecekleri vergiyi bundan sonra Osmanlılara ödemeye başladılar. 6- Mısır’ın fethi ile Kuzey Afrika seferleri için önemli bir üs elde edildi. 7-Yavuz savaştan sonra halife ve akrabalarını idari tedbir olarak alim ve şeyhleri medreselerde yararlanmak üzere İstanbul’a getirdi. Önemi: 1-Halifelik Osmanlılara geçti. 2- Mısır seferi ile Osmanlı ateşli silahları ile hiçbir devletin boy ölçüşemeyeceği anlaşıldı. *Yavuz Sultan Selim şir-i pençe (aslan pençesi) adı verilen bir çıban sebebiyle ölmüştür. I.SÜLEYMAN DÖNEMİ ( KANUNİ)= *Amacı: Avrupa krallarını dize getirmek *Unvanı muhteşem büyüktür. *Osmanlı tahtında en uzun kalan padişahtır. BELGRAT’IN FETHİ= *Tarih: 1521 II. Murat Belgrat’ı kuşattı ancak alamadı. Fatih Sırbistan seferinde Belgrat hariç bütün Sırbistan’ı fethetti (1459). Kanuni 1521’de Tuna’dan ve karadan kuşattığı Belgrat’ı fethetti. *Önemi: Belgrat Orta Avrupa’ya yapılacak seferler için önemli bir üs olmuştur. MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ= *Tarih:1526 *Taraflar: Osmanlılar X Macarlar *Sebep: Alman İmparatoru Şarlken’e esir düşen Fransız kralı Fransuva’yı kurtarmak. 2- Kanuni Fransuva’yı kurtararak Avrupa’daki Haçlı birliğine Fransa’nın katılmasını engellemek istemiştir. *Sonuç: Macaristan’ın tamamı ele geçirildi ve Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında tampon bir Macar krallığı kuruldu. I.VİYANA KUŞATMASI= *Tarih:1529 *Taraflar: OsmanlılarX Macarlar *Sebep: Avusturya arşidükü Ferdinad’ın Budapeşte’yi ele geçirmesi *Sonuç: Budapeşte geri alındı ama Ferdinand ordusu ile ortada yoktu. Bu sebeple Osmanlı ordusu Viyana’yı kuşattı. Ancak ordu kuşatma için hazırlıksız gelmişti ve kış mevsimi yaklaşmıştı. Bu sebeplerden dolayı I.Viyana kuşatması başarısız olmuştur. İSTANBUL BARIŞI= *Tarih:1533 *Taraflar: Osmanlılar-Avusturya *Önemi: Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktır. ZİGETVAR SEFERİ= *Tarih:1566 *Taraflar:Osmanlı X Avusturya *Sebep: Avusturya’nın antlaşma şartlarına uymaması *Sonuç: Zigetvar Kalesi fethedildi. *Önemi: Zigetvar seferi Kanuni’nin son seferidir. FRANSA KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN KABUL ETTİ= 1-Avrupa’da kendisine karşı oluşturulan cephede sırtını Asya’da Osmanlılar gibi güçlü bir devlete dayamak istiyordu. 2-Fransa Şarlken’e karşı Kanuni’ye güvenmek istiyordu. OSMANLILAR KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN VERDİLER= 1-Kanuni Şarlken’in Avrupa’da kendisine karşı kuracağı bir Haçlı ordusunda Fransa’nın bulunmasını engellemeye çalışıyordu. 2-Kanuni Fransızları Akdeniz limanlarına çekerek Akdeniz ticaretini canlandırmak istiyordu. Kapitülasyonlar Kanuni ile Fransuva’nın yaşadığı sürece geçerliydi. Ancak II.Mahmut döneminde kapitülasyonlar sürekli hale getirildi. Osmanlı Devleti kapitülasyonlar yüzünden Avrupalı tüccarların açık pazarı haline geldi. Her alanda Osmanlıların geri kalmasını sağlayan kapitülasyonlar 1923 Lozan Antlaşması ile kaldırılmıştır. İRAN SEFERLERİ= *Tarih: 1533 1548 15531577 *Taraflar: Osmanlı X Safeviler *Sebep: Safevilerin Kanuni’nin batı seferlerini fırsat bilip Anadolu’ya saldırmaları *Sonuç. İran seferleri Amasya Antlaşması ve Ferhat Paşa Antlaşması ile son bulmuştur. AMASYA ANTLAŞMASI= *Tarih:1555 *Taraflar: Osmanlılar X Safeviler *Önemi: Osmanlılar ile Safeviler arasındaki ilk antlaşma FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI= *Tarih:1590 *Taraflar: Osmanlılar –Safeviler *Önemi: Bu antlaşma ile Osmanlılar doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmışlardır. DENİZLERDE GELİŞMELER RODOS’UN FETHİ= *Tarih:1522 *Sebep:Rodos’u ellerinde bulunduran St.Jean şövalyeleri Mısır Suriye ve Anadolu arasındaki deniz taşımacılığını devamlı engelliyorlardı. Sonuç:Rodos fethedildi ve şövalyeler Malta adasına yerleştirildi. PREVEZE DENİZ SAVAŞI= *Tarih: 1538 *Taraflar: Osmanlı X Haçlılar *Sebep: Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini sağlamak Sonuç:1-Şarlken’in Akdeniz’deki üstünlüğü sona erdirildi. 2-Akdeniz bir Türk gölü haline geldi. Önemi: Preveze Deniz Savaşı’nın tarihi olan 28 Eylül ülkemizde Türk Denizcilik Günü olarak kutlanmaktadır. HİNT DENİZ SEFERLERİ= *Tarih:1538-1553 *Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler *Sebep: Portekizliler Basra Körfezi’ni kapatarak Baharat yolunu değiştirmişlerdi. Bu durum Osmanlı ekonomisine büyük zarar veriyordu. 2- Portekizliler Müslüman tüccarlara zarar veriyorlardı. Sonuç:Seferler başarısız olmuştur. Bunun sebebi Osmanlıların okyanuslara dayanıklı büyük gemilerinin olmayışı ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklardır. II. SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM) KIBRIS’IN FETHİ= *Tarih:1571 *Taraflar: Osmanlı X Haçlılar Sebep: Anadolu Suriye Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz’e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs’ın fethi şarttı. *Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz’e hakim oldular. 2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı. İNEBAHTI SAVAŞI= *Tarih: 1571 *Taraflar: Osmanlı X Haçlılar *Sebep: Osmanlıların Kıbrıs’ı fethetmeleri *Sonuç: Haçlı donanması İnebahtı’da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti. SOKOLLU MEHMET PAŞA’NIN KANAL PROJELERİ= 1-Süveyş kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Baharat yolu işlerlik kazanacak ve Ümit Burnu yolu önemini kaybedecekti.) 2-Don Volga Kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Osmanlılar Karadeniz’den Hazar Denizi’ne geçebilecek ve Orta Asya Türkleri ile yakından ilişkiye girilebilecekti.) 3-İznik-Sapanca kanalı ( Bu kanal açılabilseydi İstanbul Boğazı’nın trafiği rahatlatılabilecekti.) *II. Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır. *II.Selim şehzadelerin sancağa gitmeleri usulünü kaldırdı ve şehzadeler için sarayda hapis hayatı başladı. XVII.yüzyılda göreve gelen bazı padişahların yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu. 2- Devlet adamlarının da yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu ve devlet adamlarının göreve iltimas ile getirilmesi. 3- Toprak yönetiminin bozulması. 4-İlmiye teşkilatının bozulması. 5-Medreselerin bozulması. 6- Askeri teşkilatın bozulması. 7- Uzun süren savaşlar sonucu güvenliğin bozulması 8-Maliyenin bozulması 9-Üretimin azalması .10-Tımar sisteminin bozulmasına paralel olarak tarım ve hayvancılığın gerilemesi. 11-Paranın değerinin azalması.12-Avrupa’daki bilim ve teknik gelişmelerine kayıtsız kalınması. 13-Yeterince genişlemişken daha fazla fetih hareketlerine girişilmesi. 14- Avrupalıların Osmanlılara karşı Haçlı birlikleri oluşturması.15- Osmanlı Devleti’nin sömürge kurmaması.16-Sokollu Mehmet Paşa’nın ölümü. Duraklama dönemi: Sokollu Mehmet Paşa’nın 1579’da ölümünden 1683 II.Viyana Kuşatması’na kadar geçen döneme Osmanlı tarihinde Duraklama dönemi adı verilir.